тутыру

тутыру
перех.
1) в разн. знач. наполня́ть/напо́лнить, заполня́ть/запо́лнить || наполне́ние, заполне́ние

өяләмә тутыру — напо́лнить с лихво́й

кырларны тутырып үскән ашлыклар — хлеба́, запо́лнившие (в своём ро́сте) поля́

бакчаны агач белән тутырды — он обсади́л (запо́лнил) весь сад дере́вьями

күк йөзен тутырып болыт килә — надвига́ются ту́чи, запо́лнив всё не́бо

ислемай бөтен өйне ис белән тутырды — весь дом запо́лнился за́пахом духо́в

анкета тутыру — запо́лнить анке́ту

2) в разн. знач. набива́ть/наби́ть, начиня́ть/начини́ть || набива́ние, начи́нка

мендәргә мамык тутыру — наби́ть поду́шку пу́хом

базга кар тутыру — запо́лнить (наби́ть) по́греб сне́гом

тутырма тутыру — начини́ть колбасу́

3) накла́дывать, наложи́ть, накла́сть прост. (во мно́жестве); сы́пать/насы́пать; лить/нали́ть; грузи́ть, нагружа́ть/нагрузи́ть || накла́дывание, насыпа́ние, налива́ние, нагру́зка чего-л.во что-л.

арбага тутыру — накла́дывать на теле́гу (мешки, капусту)

капчыкка тутыру — набива́ть в мешо́к

4) перен. нава́ливать/навали́ть; дава́ть/дать нава́лом, во мно́жестве

миңа тутырганнар гына — ну и навали́ли мне (что-л. не всегда желательное)

5) (полностью) выполня́ть || выполне́ние (планов и т. п.)

бурыч тутыру — вы́полнить обяза́тельства

норма тутыру — вы́полнить но́рму (в работе)

6) доводи́ть/довести́ || доведе́ние (до определённого состояния, уровня и т. п.)

көзгә чаклы эш көннәре санын йөз иллегә тутырам — до о́сени число́ рабо́чих дней доведу́ до ста пяти́десяти

7) исполня́ться/испо́лниться, дожи́ть, дослужи́ть (до определённого количества лет)

быел мин иллене тутырдым — в э́том году́ я дожи́л до пяти́десяти лет (мне испо́лнилось пятьдеся́т лет)


Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Полезное


Смотреть что такое "тутыру" в других словарях:

  • тутыру — 1. Берәр савытны берәр нәрсә белән тулы итү 2. Берәр нәрсә эченә башка ваграк нәрсәләр яки сыеклык салу 3. күч. Бөтен тирә юньне, барлык буш урынны биләп алу, бөтен тирә юньгә, барлык урыннарга таралу; күп булу. Нин. б. бер урынга җанлы җансыз… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • Тутыр — (осет. Тутыр)  в осетинской мифологии и нартском эпосе одно из главных божеств, покровитель людей, ворующих скот, хозяин волков. Его имя произошло от имени святого Теодора. Содержание 1 Мифология 2 Примечания …   Википедия

  • төяү — 1. Нин. б. әйберне берәр нәрсәгә тутыру, салу. Күпләп алу тур. Мәскәү малын төяп кайтып 2. Берәр нәрсәне күп итеп, өсте өстенә тутыру, күпләп урнаштыру кибеткә мал төяү 3. гади. Күп итеп ашау 4. (Арба чанага, машинага) утырту. сөйл. Әйберләрне… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • ашасыннан — 1. рәв. Түбәләмә итеп, арттырып (тутыру, төяү) 2. бәйл. Аша, аркылы күрше йорт ашасыннан китте …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • баллон — 1. Газ яки сыеклык тутыру өчен шар яки цилиндр форм. савыт 2. Аэростат, дирижабль яки һава шарының газ үткәрми торган сүрүе 3. Эченә һава тутырылган автомобиль һ. б. ш. шины …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • вай — I. 1. Каты аптыраган вакытта әйтелә. Шигырьдә иҗек санын тутыру өчен кулланыла ( ай артыннан) ай чәчәк, вай чәчәк, исемең илгә чәчеләчәк 2. Аптыраш ни дисәң дә вай. II. ВАЙГА АЛМАУ – Игътибарга алмау, ис китмәү, үзенчә (гадәттә киресен) эшләү; ай …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • гына — КЫНА – кис. 1. Ике яки берничә предмет, эш яки хәлнең берсе генә булу булмауны аңлата: бары, тик, фәкать 2. Бөтенләй, гел, тулысынча аяк асты су гына. Байтак, шактый ярыйсы гына зур. Интенсив, еш бирә генә бит. анда кемнәр генә юк нигә генә… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • җилем — 1. Әйберләрне ябыштыру өчен кулл. тор. ябышкак куе сыекча 2. Хайван сөягеннән яки тиресеннән ясалып, җылы суда койка сыман ашамлык әзерләүдә кулл. тор. аксым матдәсе; желатин 3. Сөйләгәндә тукталып, төртелеп тормау, сүзләрнең урынлы килүе, матур… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • җиллек — 1. Җил йөртү яки җил тутыру өчен ясалган җайланма (мәс. җилгәргечтә). Җил керсен өчен калдырылган тишек, ачыклык 2. Чорма тәрәзәсе; чормадагы уем …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • җиткезү — 1. Нин. б. бер чиккә якынайту, шул чиккә кадәр сузу (озынча әйбернең бер башы тур.). Билгеле бер күләмгә тутыру. Нин. б. бер халәткә китерү, күңелсез хәлгә кую, авыр кичерешләргә тарыту үләр хәлгә җ. 2. Билгеле бер срокка сузу, бетерми саклап… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»